Bij het overwegen om in psychoanalyse te gaan, komt vaak de gedachte: ‘ik zit al zo in mijn hoofd, ik analyseer alles, denk voortdurend na en ben heel rationeel. Zou een lichaamsgerichte therapie niet beter bij mij passen?’ Een begrijpelijke vraag, want psychoanalyse wordt vaak geassocieerd met rationeel denken en spreken. Verder kijkend, kan echter ontdekt worden dat het lichaam vanaf het (eerste) begin een centrale rol speelde in de psychoanalyse. De beroemde uitspraak van Sigmund Freud ‘Het ego is in de eerste plaats een lichamelijk ego’ (1923) deed ons kiezen voor lichamelijkheid als thema voor Summer University 2025.
Al in de baarmoeder komt het eerste contact met de ander tot stand. Een pasgeborene ervaart zijn omgeving via lichamelijke sensaties – warmte, kou, aanraking, honger – en pas later krijgen deze ervaringen betekenis in het contact met de ander. De vroege (moeder-baby) interactie vormt een voortdurende fysieke dans van aanvoelen, afstemmen, ervaren en expressie. De baby leert zichzelf via het lichaam kennen.
In de spreekkamer zijn overdracht en tegenoverdracht veelal fysiek en concreet waarneembaar: bij de analyticus in de eigen sensaties en bij de persoon op de bank in allerlei lichaamstaal. Het lichaam is onvermijdelijk in beweging en doet altijd mee. Ook ons dagelijks taalgebruik is er vol van. Uitdrukkingen zoals ‘geen vaste grond onder de voeten hebben’, maken tastbaar hoe de lichamelijke ervaring en het psychische samenhangen. Wie spreekt over het gevoel te wankelen, heeft het vaak over een verlies van grip of zekerheid, alsof het lichaam letterlijk meebeweegt met innerlijke onrust.
Het concrete van het lichaam heeft in deze tijd een belangrijke rol. Dat zien we terug in het gebruik van social media, het streven naar een perfect lichaam en de populariteit van mindfulness en bodyscans. Tijdens Summer University 2025 stellen we ons de vraag hoe de psychoanalyse zich hiertoe verhoudt. Hoe we via het concrete en tastbare van het lichaam naar de psychische ervaring komen. De sprekers laten ons aan den lijve ervaren wat lichamelijkheid in de psychoanalyse allemaal met zich meebrengt. De psychoanalyse heeft – en geeft – ‘Veel om het Lijf’!
Voor meer informatie en inschrijvingen, zie de website:
https://psychoanalysesummer.nl/summer-university-30-juni-4-juli-2025/
