Dwunastogodzinna otwarta prezentacja performansów osób uczestniczących w II edycji Laboratorium percepcji
📅 sob. 21.06. 2025, 10:00–22:00
📍 Centrum Sztuk Performatywnych Instytutu Grotowskiego
🆓 Wstęp wolny
„12 hours of what?” to dwunastogodzinna prezentacja performansów dwudziestu osób uczestniczących w II edycji projektu „Laboratorium percepcji”, realizowanego przez Instytut im. Jerzego Grotowskiego. Za zakomponowanie tego nieprzerwanego performatywnego konglomeratu znaczeń, utkanych z obrazów i ruchu, odpowiedzialni będą BBB Johannes Deimling oraz Yann Marussich – uznani twórcy performansu, którzy w swojej praktyce zgłębiają strategie repetycji i intensywnej koncentracji ciała oraz umysłu.
Ich doświadczenie stanowi fundament jakości tego wyjątkowego przedsięwzięcia. Podstawową kategorią tego działania jest czas – nie w znaczeniu linearnym, lecz jako materia podlegająca przekształceniom. W tym sensie „12 hours of what?” staje się eksperymentem z czasem, próbą jego zawieszenia lub spowolnienia poprzez powtarzalność gestów i rozciąganie chwil w nieskończoność. Jak pisał Henri Bergson w „Materii i pamięci” – „czas jest niepodzielną całością, która w każdej chwili objawia nowe jakości”.
Performans – jako sztuka czasu – staje się w tym kontekście nie tylko procesem, lecz także laboratorium transformacji, w którym to, co linearne, zostaje zastąpione przez czas jakościowy (temps qualitatif). Odwołując się również do teorii Richarda Schechnera, możemy mówić o „czasie transformacyjnym” – jakości czasu, która przekracza linearną narrację i otwiera przestrzeń dla nowych wymiarów doświadczenia. Schechner wskazuje, że w performansie „czas jest formą, a nie medium” – staje się tworzywem, które artyści kształtują poprzez repetycję, powtarzalność, prowokując nieprzewidywalność.
W „12 hours of what?” czas nie jest więc biernym tłem – to aktywny uczestnik działania, którego przekształcenie generuje znaczenie i stanowi wyzwanie dla percepcji widza. Współczesna kultura – oparta na nieustannej stymulacji i konsumpcji bodźców – marginalizuje nudę jako stan bezużyteczny i wstydliwy. Jednak, jak zauważa Josif Brodski w słynnym eseju „Pochwała nudy”, „nuda jest oknem na czas”. To doświadczenie ukazuje człowiekowi nie tyle pustkę świata, ile jego własną ograniczoność wobec nieskończoności istnienia. Brodski stwierdza: „Nuda to przestrzeń, w której możliwe jest oczyszczenie percepcji i powrót do autentycznego przeżywania świata”.
W tym kontekście „12 hours of what?” staje się praktyczną ilustracją tej koncepcji – pozwala przejść od niepokoju wobec pustki do jej akceptacji, a w konsekwencji – do odkrycia nowych jakości zmysłowego i duchowego doświadczenia. Proces ten koresponduje z ideą „próżni jako potencjału” (void as potential), znaną z filozofii zen i obecną w praktykach artystów takich jak John Cage czy Tehching Hsieh. Cage w swojej estetyce ciszy i pustki twierdził, że „cisza jest pełna dźwięków, a próżnia – możliwości”. Podobnie w „12 hours of what?” – nuda, rozciągnięta w czasie, nie jest pustką, lecz przestrzenią otwartą na możliwość twórczego aktu. Kluczową kategorią tego performansu jest również pojęcie „statyki akcji” – pozornego paradoksu, w którym dynamika zostaje zamrożona, a gest zyskuje wymiar kontemplacyjny. Odwołując się do twierdzenia Lagrange’a o równowadze, można interpretować tę statykę jako stan, w którym suma prac sił aktywnych równa się zeru. W sztuce performansu to moment zawieszenia – działanie przestaje być ruchem, a staje się czystą obecnością. Taki stan, jak podkreśla Erika Fischer-Lichte w „Estetyce performatywności”, prowadzi do „przemiany percepcji” i otwiera przestrzeń dla intensywnego współdzielenia doświadczenia między performerem a widzem.
Równowaga w tym sensie oznacza kompromis i uważność: współpracę performerów z przestrzenią oraz czujność na obecność innych osób współtworzących obraz. Interdyscyplinarne praktyki Fluxusu czy Black Market International dowodzą, że artystyczna kohabitacja jest możliwa, o ile każdy uczestnik potrafi zachować autonomiczną koncepcję artystyczną przy jednoczesnym otwarciu na proces kolektywny. Stan „obecności ponadczasowej”, w którym artysta i widz tracą poczucie linearnego upływu czasu, stanowi esencję doświadczenia „12 hours of what?”. To pojedynkowanie się z własnym ciałem – nie tylko jako narzędziem działania, lecz także jako archiwum czasu, nośnikiem emocji i zmęczenia. W tradycji sztuki performansu, od działań Gilberta & George’a po monumentalne foto–akcje Spencera Tunicka, ciało staje się zarówno medium, jak i „obrazem przeżywania”, łącząc artystę z widzem w przestrzeni wspólnego doświadczenia. Performans nie jest jedynie przedstawieniem – to żywa rzeźba, dokumentująca każdą chwilę i jej przemijanie.
„12 hours of what?” to nie tylko wydarzenie artystyczne – to eksperyment percepcyjny, który bada granice ciała, cierpliwości i uwagi, a zarazem staje się medytacją nad kondycją współczesnego człowieka w świecie nadmiaru bodźców. Jak pokazuje tradycja sztuki akcji – od „Nightsea Crossing” Abramović i Ulaya po „Time Piece” Tehchinga Hsieha – dopiero w akceptacji powtarzalności i nudy otwiera się możliwość prawdziwej kreacji. „12 hours of what?” jest więc manifestem odwagi: odwagi do zatrzymania się, do słuchania siebie, partnera i świata w bezruchu. Tam, gdzie umiera przymus działania, rodzi się autentyczna kreatywność, nie jako produkt, lecz jako proces otwarty, wieczny, wręcz odświętny.
Artur (Arti) Grabowski, kurator projektu
Osoby performujące: Aleksandra Ambroziak, Oleksii Bosenko, Michał Cygnar, Dawid Dzwonkowski, Kacper Janowski, Orestes Karkut, Ewa Kinas, Mila Kolaj, Dawid Konopka, Maja Paciejewska-Nowakowska, Wiktoria Paszkiewicz, Maria Pisera, Natalia (Nala) Skrzypczak, Julia Sosnowska, Maksymilian Stopa, Martyna Tamborska, Magdalena Tryba, Anna Yena, Oska Żuk
KURATOR:
Artur (Arti) Grabowski (ur. 1977) jest polskim artystą interdyscyplinarnym. Zajmuje się malarstwem, sztuką performansu oraz sztuką wideo. Z teatrem związany jako reżyser i aktor. Jest absolwentem Wydziału Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Na uczelni tej pracuje od 2004 roku, a na Wydziale Intermediów współtworzył pierwszą w Polsce dyplomującą Pracownię Sztuki Performance. Od 2018 pełni funkcję kierownika tejże pracowni na stanowisku profesora ASP, a od 2024 jest dyrektorem Szkoły Doktorskiej ASP w Krakowie. Zajmuje się również działalnością kuratorską i organizacją wydarzeń promujących sztukę performansu: pełnił funkcję kuratora artystycznego XIII edycji Międzynarodowego Festiwalu Sztuki „Interakcje” w Piotrkowie Trybunalskim, Dwubiegunowych Międzynarodowych Spotkań Performerów realizowanych w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie oraz programu performansu na Międzynarodowym Festiwalu Teatrów „A Part” w Katowicach. Obecnie jest kuratorem Międzyuczelnianego Przeglądu Performans „AKTOMAR” w Krakowie. Stale współpracuje z poznańskim teatrem Porywacze Ciał, Teatrem Cinema, krakowskim Teatrem KTO oraz Instytutem im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu.
You may also like the following events from Instytut Grotowskiego:
Also check out other
Performances in Wroclaw,
Entertainment events in Wroclaw.
