Czas trwania wystawy: 12.08.-19.09.2025 （Wernisaż: 11.08.2025 17:00）
Wstęp wolny, zapraszamy!
[Opis wystawy]
Tsukioka Kōgyo (1869–1927), uczeń słynnego Yoshitoshiego i kontynuator tradycji szkoły ukiyo-e w okresach Meiji i Taishō, zapisał się w historii sztuki japońskiej jako jeden z najwybitniejszych ilustratorów teatru Nō. Jego monumentalne dzieło, „Nōga taikan” (Wielka ilustrowana encyklopedia Nō), tworzone w latach 1925–1930, choć częściowo ukończone już po jego śmierci, obejmuje ponad dwieście barwnych drzeworytów.
Cykl ten rozwijał idee wcześniejszych projektów artysty, takich jak „Nōgaku zue” czy „Nōgaku hyakuban”, lecz miał jeszcze bardziej systematyczny i encyklopedyczny charakter. „Nōga taikan” dokumentuje pełny repertuar klasycznych sztuk Nō, przedstawiając każdą z nich w kulminacyjnym momencie dramatycznym, a także ukazuje w niezwykłych detalach kostiumy, maski i rekwizyty, stając się bezcennym źródłem ikonograficznym dla badaczy i miłośników teatru.
Drzeworyty te utrzymane są w subtelnej kolorystyce, z miękkimi przejściami barw i delikatnym konturem, charakterystycznymi dla późnego stylu Kōgyo. Każda scena ukazana jest na neutralnym tle, co pozwala wydobyć symbolikę gestów i kostiumów w duchu yūgen, tajemniczego piękna właściwego teatrowi Nō. Artysta stosował stonowaną paletę pastelowych barw, oddając atmosferę powagi i ciszy scenicznej, a jego rysunki cechuje niezwykła precyzja w odwzorowaniu haftów kimon, wzorów tkanin oraz dekoracji masek i nakryć głowy.
„Nōga taikan” było nie tylko dziełem artystycznym, lecz również wizualną encyklopedią teatru Nō, pełniąc funkcję dokumentacyjną i edukacyjną zarówno dla aktorów, muzyków i reżyserów, jak i twórców masek oraz kostiumów. Cykl ten stał się zwieńczeniem życia twórczego Kōgyo i najważniejszym osiągnięciem w historii ilustracji teatru Nō, dzięki któremu zachowano wiedzę o formach scenicznych, które w epoce modernizacji Meiji i Taishō stopniowo traciły popularność.
Współcześnie „Nōga taikan” pozostaje nieocenionym źródłem dla rekonstrukcji spektakli, badań nad estetyką japońską oraz historią teatru, a drzeworyty Tsukioka Kyogo przechowywane są w najważniejszych muzeach świata, w tym w The Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku oraz w National Noh Theatre w Tokio.
Na wystawie prezentowany jest wybór trzydziestu drzeworytów pochodzących z tego cyklu, wydanych przez Seibi Shoin 精美書院 w 1936 roku. Zbiór ten znajduje się w prywatnej kolekcji państwa Sylwii i Jakuba Kurowskich, gospodarzy Ogrodu Japońskiego Siruwia w Przesiece, i po raz pierwszy został udostępniony publicznie.
Dzięki wizji i mistrzostwu Tsukioki Kōgyo teatr Nō ukazany w „Nōga taikan” jawi się nie tylko jako widowisko sceniczne, lecz jako duchowy i estetyczny fundament kultury japońskiej, a każdy drzeworyt staje się medytacją nad gestem, dźwiękiem i ciszą, które od wieków kształtują japońskie rozumienie sztuki i życia.
[O artyście]
Tsukioka Kōgyo (1869–1927)
Tsukioka Kōgyo (月岡耕漁), znany również jako Sakamaki Kōgyo (坂巻 耕漁), urodził się 18 kwietnia 1869 roku w Nihonbashi w Tokio jako Hanyū Bennosuke, syn właścicieli gospody. W wieku piętnastu lat zaczął terminować u swojego przyszłego ojczyma, wybitnego mistrza ukiyo-e Tsukioki Yoshitoshiego (1839–1892), który w 1884 roku poślubił jego matkę, noszącą nazwisko Sakamaki. Yoshitoshi stał się jego nauczycielem i przewodnikiem w sztuce grafiki oraz malarstwa, nadając mu imię Toshihisa (年久).
Po śmierci Yoshitoshiego w 1892 roku Kōgyo kontynuował naukę u Ogaty Gekkō (1859–1920), cenionego malarza i grafika ukiyo-e, od którego otrzymał imię artystyczne Kōgyo. Studiował także u Matsumoto Fuko (1840–1923), malarza w stylu japońskim. Od połowy lat dziewięćdziesiątych XIX wieku publikował swoje prace pod nazwiskiem matki, Sakamaki, a po śmierci matki w 1911 roku zaczął kierować szkołą Tsukioka, przyjmując nazwisko Tsukioka Kōgyo. Używał również nazwisk artystycznych (gō) takich jak Kōhan (湖畔), Gyo (漁), Rekizan (歴山) i Nenkyu.
Chociaż Kōgyo czasami malował inne tematy, takie jak kachō-e (grafiki przedstawiające ptaki i kwiaty), przez większość swojej kariery koncentrował się na dokumentowaniu japońskiego teatru Nō. Tworzył zarówno duże obrazy, jak i kolorowe odbitki drzeworytnicze, z których wiele ukazywało się w seriach wydawanych jako wielotomowe zestawy. Niektóre, takie jak Nōgaku zue, były oprawiane w stylu skłądanym (orihon) i zachowały się w formie albumów, podczas gdy inne, jak Nōga taikan, publikowano w szytych oprawach typu yamato toji. Choć większość kompletnych zestawów znajduje się obecnie w kolekcjach instytucjonalnych, pojedyncze odbitki Kōgyo wciąż dostępne są u dealerów specjalizujących się w japońskich drzeworytach.
Stworzył ponad 550 grafik dokumentujących występy Nō w trzech głównych seriach, skupiając się na kostiumach i pozach aktorów. Jego dzieła, często publikowane w książkach, czasopismach i na plakatach, uchodzą za elegancki i artystyczny zapis zwyczajów tego gatunku teatralnego. Najbardziej znaną serią Kōgyo jest Nōgaku hyakuban („Sto dramatów Nō”), wydawana w latach 1922–1926 w pionowym formacie ōban, charakteryzująca się malarskimi efektami i subtelną kolorystyką. Projektował również serie w formacie poziomym.
Kōgyo żył w okresie restauracji Meiji, która wprowadziła Japonię w nowoczesność, jednak jego sztuka pozostała mocno osadzona w tradycji. W 1910 roku odziedziczył pieczęcie artystyczne Yoshitoshiego, kontynuując praktykę drzeworytu ukiyo-e oraz syntezę zachodnich i japońskich technik malarskich.
Zmarł 25 lutego 1927 roku. Jego dziedzictwo kontynuowała córka Fumio (Tsukioka Gyokusei, 1908–1994), która również została artystką i przejęła szkołę Tsukioka. Wspominała ojca jako twórcę pracującego w pełnym skupieniu, który potrafił z niezwykłą łatwością i szybkością szkicować sceny teatralne jeszcze przed rozpoczęciem spektaklu – zawsze całkowicie zanurzonego w swoim artystycznym świecie.
***
Wstęp do Wydziału jest zawsze bezpłatny, nie trzeba się umawiać. Na ogólnodostępnej sali znajduje się również biblioteka i czytelnia, jak również kącik mangowy. Zapraszamy!
***
Godziny otwarcia: pon.-pt.: 9:00-17:00
W przypadku jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt mailowy lub telefoniczny.
Tel. 22 584 73 00
E-mail:
aW5mby1jdWwgfCB3ciAhIG1vZmEgISBnbyAhIGpw
You may also like the following events from Embassy of Japan in Poland:
Also check out other
Arts events in Warsaw,
Theatre events in Warsaw.
