Tytuł wystawy: KRES 🌲
Osoby artystyczne: Anna Siekierska, Kasia Hertz, Zofia nierodzińska
Koncepcja kuratorska: Zofia nierodzińska
Termin: 24.10.2025 – 05.12.2026
Miejsce: Galeria WY, Łódź
👉 Godz. 18:00-20:00
Instytucja partnerska: Kunstverein am Rosa-Luxemburg-Platz
Przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej
Zadanie „Po-Lesie" jest realizowane dzięki dofinansowaniu z budżetu Miasta Łodzi w ramach konkursu organizowanego przez Wydział Kultury UMŁ
#kochamlodz #lodzpelnakultury
#LodzArtNow #MiesiacSztukiwLodzi
🌲 Wydarzenie towarzyszące:
8.11.2025 (sobota) od godz. 18
↟↟ Performans czytany: Jens Soneryd
↟↟ Dyskusja „Nazywając las; las jako świadek”: Susanne Prinz, Linda Soneryd, Jens Soneryd, Natalia Romik (zdalnie); moderacja: Zofia nierodzińska
🌲 Oprowadzania:
25.10 godz. 15:00 (z artystkami)
08.11 godz. 16:00 (z kuratorką), przed wydarzeniem
Wystawa „Kres” opowiada o stanach granicznych, o liminalności i niepewności z nią związanej. To opowieść o wyczerpywaniu się tego, co znane i osiadłe. Las jako przestrzeń liminalna zaciera granice pomiędzy tym, co zwierzęce i ludzkie, udomowione i w ruchu. Wystawa poprzez choreografię kroków i dźwięków przywołuje graniczność jako doświadczenie, jako bliskość historii i związany z nią lęk, ale też jako konkretne gesty empatii, które zmieniają bieg wydarzeń.
W dominującej, zachodniej perspektywie, która swoją przewagę potwierdziła w epoce oświecenia, Europa Wschodnia przedstawiana była przez podróżników i intelektualistów jako „smutny las” (William Coxe), prawie nietknięta ręką ludzką kraina. Jest, jak pisze Larry Wolf w klasyku „Inventing Eastern Europe” (1994) obszarem o ciągle zmieniającej się powierzchni, czasem kończy się na Bugu, czasem na Wołdze, a czasem na Uralu. Ta prekarność geograficznej rozpiętości czyni ją podatną na zranienia, poddaje procesom odgórnej definicji w postaci kolonizacji, okupacji i/lub ekstrakcji.
Ci, którzy i którym narzucana jest wschodnioeuropejska tożsamość, stają się mieszkańcami obszarów granicznych, kimś i czymś pomiędzy, ich egzystencja bazuje na prekarności. W samej jej istocie zawarta jest jednak możliwość transgresji; odznacza się ciągłą zmianą, polega na stawianiu oporu wobec autorytarnej przemocy binarności, która nie jest w stanie zaakceptować niepewności. Antyimperialna i progresywna wschodnioeuropejskość posługuje się sprawdzonymi narzędziami dyskursów antyhegemonicznych.
W tym wszystkim jest las, las jako nieznane, brak światła, rewers i zarazem warunek oświecenia, margines cywilizacji. Las jest krainą kresu, obszarem zanikania i pojawiania się narracji, miejscem przenikania. Jest obiektem podboju i ekstrakcji. Gdy przetrwa, staje się miejscem wyczerpania opresyjnych, imperialno-uniwersalistycznych dyskursów, ale też przestrzenią zacierania się znanych reguł, gdzie tworzone są światy równoległe. Jak w Puszczy Białowieskiej, gdzie osoby uchodźcze kształtują swoje sieci przetrwania poza systemem, który je represjonuje i dehumanizuje. Las jest świadkiem i bohaterem, daje schronienie, jednocześnie stanowiąc zagrożenie. Przypomina o historii przemocy ** i XXI wieku, jest miejscem zbrodni i stawiania oporu: grobem, szałasem i okopem. Jest też sam dla siebie, we wciąż kurczących się przestrzeniach, w których nie jest podpalany i wycinany.
Las to przestrzeń mentalna, częściej przeczucie aniżeli wiedza. To margines poznania, który pociąga nieznanym, choć szybko przerywa fantazję o tym, że jest czymś spoza. Jest bardzo stąd i wszystko już widział. Czasem tylko, szczególnie nocą, wieje od niego galaktycznym chłodem.
W ramach wystawy „Kres” zaprezentowane są trzy projekty artystyczne mierzące się z wyobrażeniem i doświadczeniem lasu w jego złożonej, symboliczno-materialnej formie.
Rzeźbiarka i aktywistka Anna Siekierska prezentuje złożoną z obiektów, zdjęć i video —powstałego we współpracy z Damienem Brailly — instalację „Tęsknię za Tobą, Turzyco!”. Dotyczy ona historii tura, wymarłego gatunku ssaka z rodziny wołowatych, dalekiego przodka dzisiejszych krów. Siekierska przywołuje historię ostatniej Turzycy z Jaktorowa, jednocześnie krytycznie odnosząc się do związanych z nazistowską ideą siły i dominacji prób zrekonstruowania gatunku na terenach Puszczy Białowieskiej w latach 40. ** wieku. Zarówno tur, jak i krajobraz w instalacji artystki stawiają opór odgórnym formom symbolicznego zawłaszczenia, przypominają o emancypacyjnej sile przyrody, która przetrwała katastrofę dwudziestowiecznej nazyfikacji i przeciwstawia się aktualnym formom przemocy. W rzeźbie „Ruina” artystka, we współpracy z Kubą Marią Mazurkiewiczem i Małgorzatą Gurowską, łączy element architektoniczny: niedokończony, podlegający rozpadowi most z losami tura. Zarówno most, jak i odtworzony gatunek są wynikiem działalności człowieka, lecz wymykają się sztywnym, konceptualnym założeniom; prowadzą donikąd i reprezentują same siebie, nie są symbolami siły i progresu, lecz żywą materią, w której ideologia ulega dekonstrukcji.
Reżyserka filmowa, artystka wizualna i aktywistka z Podlasia Kasia Hertz w swojej audiowizualnej instalacji „Krajobraz strachu” dokumentuje wieloletni dialog z Puszczę Białowieską, w której mieszka i z którą pracuje. Instalacja łączy sceny filmu pokazującego początki kryzysu na granicy polsko-białoruskiej i spotkania z osobami migrującymi z opowieścią o samotnej wilczycy, która przywędrowała do puszczy z Litwy niecały rok wcześniej. Zarówno wilczyca, jak i migranci naznaczeni są jako obcy, istoty postrzegane jako „mniej niż”, uwięzione w ludzkiej odmowie rozpoznania pokrewieństwa. Obrazy przeplatane są powolną, nocną narracją: wędrówką przez las w ciemności i nauką poruszania się jak zwierzę. Wychodząc na pomoc osobom uchodźczym, często w nocy, artystka musiała pozwolić ciału uczyć się na nowo: odmierzać kroki słuchem, wyczuwać ziemię podeszwami stóp, rozpoznawać dźwięki, odkrywać inny rytm poruszania się. „Krajobraz strachu” opowiada o progach: o końcu i o krawędzi, o przetrwaniu oraz o tym, co oznacza przynależność. Hertz w swojej instalacji pyta o to, w jaki sposób sam las wpisuje granice w ciała: zwierzęce, migrujące, osiadłe, wykorzystuje do tego „choreografię strachu” i doświadczenie, które z niej wyrasta.
Las w wielkoformatowych obrazach Zofii nierodzińskiej jest świadkiem historii przemocy, przypomnieniem o tym, co wydarzyło się w ** wielu i co wydarza się teraz na granicy polsko-białoruskiej. Obrazy nierodzińskiej nie pozwalają zapomnieć, powracają z pytaniami o współudział polskiego społeczeństwa w okupacyjnych zbrodniach na mniejszości żydowskiej i reżimu granicznego dziś. Są próbą wzięcia odpowiedzialności za przemoc, którą jako społeczeństwo akceptujemy, a od której nie ma ucieczki. To, co wyparte powraca w codziennych rozmowach, wyborach politycznych i w sąsiedzkich relacjach, w przejęzyczeniach i skrótach myślowych, które kontynuują dyskryminujące wzorce kulturowe. Przemoc wobec mniejszości nie jest wyjątkiem, lecz matrycą kulturową. W konsekwencji leśna granica wyrasta w samym centrum miasta zgodnie z przepowiednią czarownic z „Lady Makbet”, a po „wyruszeniu lasu” nic nie pozostaje takie, jak było.
***************************
EN
Exhibition title: KRES 🌲
Artists: Anna Siekierska, Kasia Hertz, Zofia Nierodzińska
Curatorial concept: Zofia Nierodzińska
Dates: 24.10.2025 – 05.12.2026
Venue: Galeria WY, Łódź
👉 from 6:00 p.m. to 8:00 p.m.
Partner institution: Kunstverein am Rosa-Luxemburg-Platz
With the support of the Foundation for Polish-German Cooperation
The project “Po-Lesie” is carried out thanks to funding from the budget of the City of Łódź as part of a competition organized by the Department of Culture of the Łódź City Office.
#kochamlodz #lodzpelnakultury
🌲 Accompanying event:
8.11.2025 (Saturday) from 6 PM
↟↟ Reading performance: Jens Soneryd
↟↟ Discussion “Naming the Forest: Forest as a Witness”: Susanne Prinz, Linda Soneryd, Jens Soneryd, Natalia Romik (online); moderated by Zofia Nierodzińska
🌲 Guided tours:
25.10 at 3 PM (with the artists)
08.11 at 4 PM (with the curator), before the event
The exhibition "Kres" tells a story of borderlands, liminality and the uncertainty associated with them. It is a story of the exhaustion of the familiar and the settled. The forest, as a liminal space, blurs the boundaries between animal and human, domestic and migratory. The exhibition evokes borderline experiences through a choreography of steps and sounds, the proximity of history and the fear associated with it. However, it also depicts concrete gestures of empathy that can alter the course of events.
From the perspective of the West, which emerged as dominant in the Enlightenment era, Eastern Europe was depicted by travellers and intellectuals as a 'gloomy forest' (William Coxe), a region barely touched by human intervention. As Larry Wolf writes in his seminal work, "Inventing Eastern Europe" (1994), it is a geographical area with ever-shifting borders, sometimes extending as far as the Bug River, the Volga or the Urals. This geographical uncertainty makes the region vulnerable and subjected it to top-down definitions in the form of colonisation, occupation and/or extraction.
Those who are faced with adopting an Eastern European identity find themselves inhabiting borderlands, straddling the in-between, their existence is characterised by precariousness. However, the very essence of this identity contains the possibility of transgression. It is characterised by constant change and resistance to the authoritarian violence of binary thinking, which is unable to accept uncertainty. An anti-imperialist and progressive Eastern Europeaness employs the familiar tools of anti-hegemonic discourses.
At the heart of it all lies the forest: the unknown, the absence of light and the reverse, and yet the very condition for enlightenment — the margins of civilisation. It is a land of extremes, an area where narratives disappear and re-emerge, a place of permeation. It is an object of conquest and extraction. When it survives, it becomes a place where oppressive, imperial-universalist discourses are coming to their ends. It is also a space where familiar rules are obliterated and parallel worlds can be formed, as in the Białowieża Primeval Forest, where refugees shape their networks of survival outside the system that represses and dehumanises them. The forest is then both witness and protagonist, providing shelter while also posing a threat. It reminds us of the history of violence of the 20th and 21st centuries; it is a crime scene and a place of resistance, a grave, a shelter and a trench. However, it also exists for its own sake in ever-shrinking spaces where it is neither set on fire nor cut down.
The forest is a mental space; more often a premonition than factual knowledge. It is a margin of cognition, attracting with the unknown, although it quickly dispels the fantasy that it is something from beyond. It is very much of this world and has witnessed everything. Only occasionally, especially at night, does a galactic chill blow from it.
The exhibition "Kres" features three artistic projects that explore the idea and experience of the forest in its complex, symbolic, and material iterations.
Sculptor and activist Anna Siekierska presents an installation comprising objects, photographs and video, created in collaboration with Damien Brailly. Entitled "I Miss You, Turzyco!", the installation tells the story of the auroch, an extinct species of mammal from the bovine family and a distant ancestor of today's cows. Through her work, Siekierska recounts the tale of the last auroch from Jaktorów while also taking a critical stance towards the attempts made in the 1940s to recreate the species in the Białowieża Primeval Forest, which were linked to the Nazi concept of power and domination. Both the aurochs and the landscape in the artist's installation resist top-down forms of symbolic appropriation, reminding us of the emancipatory power of nature, which survived the catastrophe of 20th-century Nazification and continues to resist current forms of violence. In the sculpture "Ruin", Siekierska, in collaboration with Kuba Maria Mazurkiewicz and Małgorzata Gurowska, combines an architectural element — an unfinished, decaying bridge — with the fate of the aurochs. Both the bridge and the recreated species are the result of human activity, yet they defy rigid conceptualisation. They lead nowhere and represent only themselves; they are not symbols of power and progress, but rather living matter within which ideology is being deconstructed.
In her audiovisual installation "Landscape of Fear", filmmaker, visual artist and activist Kasia Hertz documents her long-standing dialogue with the Białowieża Primeval Forest, where she lives and works. The piece combines scenes from a video depicting the onset of the crisis on the Polish–Belarusian border and encounters with people on the move, alongside the story of a lone wolf that migrated to the forest from Lithuania less than a year earlier. Both the wolf and the migrants are perceived as outsiders, as 'lesser beings', trapped in a human refusal to recognise kinship. The images are intertwined with a slow, nocturnal narrative of a journey through the forest at night, during which the artist learns how to move like an animal. Coming to the aid of refugees, Hertz had to let her body learn anew: to measure her steps by ear, to feel the ground with the soles of her feet, to recognise sounds, to discover a different rhythm of movement. "Landscape of Fear" tells the story of thresholds: the end and the edge; survival and belonging. In her installation, Hertz considers how the forest itself inscribes boundaries on bodies — animal, migrating or settled — using the 'choreography of fear' and the experience that grows out of it.
Zofia nierodzińska's large-format paintings depict a forest that bears witness to a history of violence. They serve as a reminder of the events that occurred in the 20th century, as well as the ongoing situation at the Polish-Belarusian border. nierodzińska's paintings do not allow us to forget; they raise questions about Polish society's complicity in crimes committed against the Jewish minority during the occupation, as well as about the current border regime. They are an attempt to take responsibility for the violence that we, as a society, accept and from which there is no escape. What has been repressed returns in everyday conversations, political choices and neighbourly relations, in slips of the tongue and mental shortcuts that perpetuate discriminatory cultural patterns. Violence against minorities is not an exception, but rather a cultural matrix. The consequence is the growth of the forest border in the very centre of the city, as foretold by the witches in "Lady Macbeth". Once 'the forest sets out', nothing remains as it was.
Also check out other Arts events in Lodz, Exhibitions in Lodz, Fine Arts events in Lodz.
