Od Nerudy do Zurity: jak tłumaczyć poezję chilijską?
Rozmowa z poetką i tłumaczką Martą Eloy Cichocką
Z okazji premiery książki ZURITA chilijskiego poety Raúla Zurity (Kraków, Lokator, 2025) zapraszamy na rozmowę o translatorskich wyzwaniach, porażkach i małych zwycięstwach z poetką, tłumaczką i pasjonatką Martą Eloy Cichocką, która nie tak dawno przełożyła na język polski Dwadzieścia wierszy o miłości i jedną pieśń rozpaczy innego słynnego Chilijczyka, laureata literackiej nagrody Nobla, Pabla Nerudy (Warszawa, Claroscuro, 2024). Mimo dystansu, który dzielił uznanego poetę, barda komunizmu i młodego poetę eksperymentatora, studenta inżynierii, obaj poeci stali się w pewnym sensie ofiarami zamachu stanu generała Augusto Pinocheta: Neruda stracił w nim zdrowie i życie, Zurita – młodość i szansę na normalne funkcjonowanie.
O ile Dwadzieścia wierszy o miłości i jedną pieśń rozpaczy pisał młody Neruda, nieświadomy przyszłej sławy, o tyle tom ZURITA to dzieło autora dojrzałego, świadomego swej pozycji i mocy rażenia swej poezji. Dwadzieścia wierszy o miłości i jedną pieśń rozpaczy to szczupły cykl inspirowany intymnymi emocjami, zapadający w pamięć czytelników na całym świecie. Kilkusetstronicową i wielowątkową książkę poetycką ZURITA otwiera kilka stron z obrazami masywnych chilijskich klifów wyrastających z Oceanu Spokojnego. Tom dzieli się na trzy części, rozpięte między zmierzchem, półmrokiem a świtem z 10 na 11 września 1973 roku, kiedy miał miejsce wojskowy zamach stanu Pinocheta, a w Chile rozpoczynała się brutalna dyktatura wojskowa, podczas której umrze Neruda, a Zurita w pewnym sensie odrodzi się jako inny człowiek.
Słowo ZURITA, określające zarówno książkę, jak i jej autora, to również wyraz głosu poetyckiego przejmowanego kolejno przez nieskończoną liczbę innych głosów, w których splatają się różnorodne wątki: historia prywatna i historia Chile, jeden z najbardziej bolesnych epizodów w życiu kraju i dotkliwe rany poniesione w życiu prywatnym, monumentalne krajobrazy i wstrząsające sceny, tłumy obrócone w popiół i miasta zrównane z ziemią, ludobójstwa i dyktatury, które uczyniły wiek ** najokrutniejszym ze znanych ludzkości. Napisana bezpośrednio, w czasie teraźniejszym, a jednocześnie tak, jakby wszystko, czego dotyczy, wydarzyło się setki, tysiące, a może setki tysięcy lat temu, książka pozwala czytelnikowi zanurzyć się w kilkusetstronicowym frenetycznym fresku, w którym poezja przekształca się w opowieść, a opowieść w historię. Zdaniem krytyków ZURITA to najważniejsze dzieło kluczowego poety naszych czasów, a zarazem jedna z najodważniejszych propozycji w literaturze XXI wieku.
Marta Eloy Cichocka – polska poetka i fotografka, iberystka i frankofilka, tłumaczka i habilitowana badaczka literatury. Opublikowała dziewięć książek poetyckich (w Krakowie, Warszawie, Saragossie, Bogocie, Babilonie i Barcelonie) oraz dwie książki teoretycznoliterackie o poetyce współczesnej powieści historyczne (w Paryżu i Frankfurcie). Tłumaczona na język angielski, arabski, białoruski, chiński, francuski, hiszpański, rosyjski i rumuński, tłumaczyła z języka angielskiego, francuskiego i hiszpańskiego. Przekładała na język polski m.in. Pedro Calderona de la Barca, Jean-Baptiste’a Racine’a, Roberto Juarroza, Pablo Nerudę, Raula Zuritę i Nidhi Zak/Arię Eipe, a na język hiszpański Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego i współczesne poetki polskie. Laureatka m.in. I nagrody w konkursie poetyckim im. Haliny Poświatowskiej (2004), I Międzynarodowego Stypendium Twórczego im. Antonio Machado (2016) i Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO (2021), jest pomysłodawczynią i koordynatorką cyklu MANUFAKTURA POEZJI, warsztatów translatorskich w obecności autorów, oraz serii polifonicznych recitali poetyckich pt. REPUBLICA POETICA.
//////////
#WrocławCzyta
Organizator: Centrum Badań nad Dziedzictwem Dolnego Śląska. Festiwal Wrocławiu, wpadnij do księgarni! jest w realizowany ze środków Gminy Wrocław.
[Na zdj. ekipa z Antykwariat im. A. Jaworskiego]
You may also like the following events from Księgarnia Hiszpańska Wrocław La Librería Española de Wrocław:
Also check out other
Arts events in Wroclaw,
Literary Art events in Wroclaw.
