Kenniscafé: Duco Hellema over feiten en verzinsels

Kunnen we nog onderscheid maken tussen wat ‘echt’ en ‘nep’ is? Wat doen we met een begrip als ‘gebaseerd op een waargebeurd verhaal’? Feiten, de waarheid, de realiteit: we verwijzen ernaar alsof deze begrippen niet onder druk staan. Duco Hellema weet wel anders: als oud-hoogleraar geschiedenis én schrijver van historische thrillers weet hij op boeiende wijze verschillende perspectieven te laten zien.

We leven in een tijd van fake news, van Artifical Intelligence; gemanipuleerde foto’s en video’s. Het wordt steeds lastiger een onderscheid te maken tussen feiten en verzinsels. Veel mensen hechten geen waarde aan de bevindingen van onderzoeksinstituten en advieslichamen (denk maar aan het RIVM) en vertrouwen op hun eigen onderzoek op het internet – en op de alomtegenwoordige wijsheid van AI. Dat zijn zorgelijke ontwikkelingen. De waarheid lijkt er steeds minder toe te doen. Hoe zit dat in een roman of een thriller? Kun je dan schrijven wat je wil? Mag je historische personages bijvoorbeeld dingen laten doen die ze – voor zover we weten - niet hebben gedaan?

Oud-hoogleraar geschiedenis Duco Hellema neemt ons mee in een deels verontrustende, deels luchtige, beschouwing over de dunne lijn tussen fantasie en werkelijkheid. Hij schreef vele historische vakboeken – non-fictie – over de Koude Oorlog, dekolonisatie, het Nederlands buitenlands beleid en de Partij van de Arbeid. Sinds kort schrijft hij historische thrillers – fictieve verhalen dus, ingebed in een tijd die we wellicht uit geschiedenisboeken kennen. Er verschenen tot nu toe drie historische thrillers van zijn hand bij uitgeverij Prometheus: Rendez-vous in Praag, De man in de Amstel en recentelijk Rode Hulp.