JESTEŚMY PRZECIW. PYTANIA O INNĄ ROSJĘ
Książki. Rozmowy. Spektakl
26 – 28 września 2025
Big Book Cafe MDM I Warszawa
Weekend inspirowany książkami i opowieściami o sprzeciwie będzie próbą zrozumienia przyczyn, dla których Rosja jest współcześnie wrogiem Ukrainy, Europy i wolności.
Oraz okazją do zadania pytań o scenariusze przyszłości, o nieuchronność kursu wyznaczonego przez Putina, a także o los tych, którzy znaleźli się w potrzasku władzy i wielkiej historii.
Program
🟠
NAWALNY
Spektakl
Piątek, 26 września, 20.00
Teatralna opowieść o człowieku, który miał odwagę być przeciw.
Spektakl inspirowany autentycznymi wypowiedziami, materiałami dokumentalnymi i biograficznymi. Opowiadamy o złożoności życia i wyborów Aleksieja Nawalnego.
Poprzez momenty zwrotne w jego działalności publicznej i zmaganiach z władzą szukamy odpowiedzi na pytanie, kim był i co go motywowało.
W spektaklu wykorzystujemy fragmenty historycznych wypowiedzi bohaterów.
Przedstawienie jest skierowane do widzów dorosłych.
Zawiera elementy multimedialne.
Czas trwania: ok. 60 min.
Tekst i reżyseria: Anna Król
Występują: Mateusz Janicki, Magdalena Koleśnik
Multimedia i video: Jakub Pawlak
Koncepcja muzyczna i wybór utworów: Anna Król
Światło: Bartłomiej Chrust (UpLive)
Produkcja: Joanna Tudek
Na spektakl obowiązują bezpłatne wejściówki, dostępne w księgarni Big Book Cafe MDM od 10.09 od godz. 11.00, aż do wyczerpania.
🟠
UPIORY PRZESZŁOŚCI
Rozmowa z SIERGIEJEM LEBIEDIEWIEM
Sobota, 27 września, 16.00
Długi cień totalitaryzmu pada na współczesną Rosję i jej mieszkańców. Siergiej Lebiediew, jeden z najpłodniejszych i wysoko cenionych powieściopisarzy, od lat konfrontuje spuściznę totalitarnego reżimu z obrazem zbiorowości oraz poruszającymi przedstawieniami życia wewnętrznego Rosjan. Jak wyznaczyć dziś miejsce i sprawiedliwość dla potwornej przeszłości? Jak nienazwana, zapominana historia promieniuje na życie ludzi, zwierząt i rzeczy? Wspólnie z pisarzem i poetą szukamy odpowiedzi na to, czy wspólnota i demokracja okazały się dla społeczeństwa naznaczonego brutalnym ustrojem jedynie niemożliwą do urzeczywistnienia fantazją, rodzajem zbiorowej halucynacji?
Z autorem rozmawia Paulina Wilk
Tłumaczy z języka rosyjskiego Józefina Inesa Piątkowska
Sobota, 27 września, godz. 16.00
Wstęp wolny
SIERGIEJ LEBIEDIEW (UR. 1981)
Jeden z najwybitniejszych i najodważniejszych współczesnych pisarzy rosyjskich. Mieszka i pracuje w Berlinie. Jest prozaikiem, poetą, eseistą i dziennikarzem.
Urodził się w Moskwie, przez lata był uczestnikiem wypraw geologicznych do odległych zakątków Rosji i państw Azji Centralnej. Debiutował po części autobiograficzną powieścią „Granica zapomnienia”, w której stawiał pytania o wymazywanie pamięci i dziedziczenie zła. Także w kolejnych powieściach i tomach opowiadań, jak „Ludzie sierpnia”, „Dzieci Kronosa” czy „Tytan” zajmował się wpływem brutalnej totalitarnej przeszłości na życie współczesnych mieszkańców Rosji, opowiadał o wymazanej historii i jej wpływie na rodziny, jednostki.
Fabuła najnowszej powieści autora wydanej w Polsce - „Biała Pani” rozgrywa się w Ukrainie w 2014 r., w małej wiosce, do której po stuleciu znów zagląda wielka historia.
Lebiediew osadza opowieści w realiach historycznych, odnosi się do faktycznych zdarzeń, a jednocześnie porusza się w symbolicznych topografiach i światach. Tropi ścieżki, którymi wędruje zło, głęboko ukrytą pępowinę łączącą epokę Stalinizmu ze współczesnym pragnienie wielkiej Rosji i wojną z Ukrainą. Z niezwykłym talentem i wrażliwością opowiada losy jednostek naznaczonych potężnymi procesami. O zbrodniach i ich cieniu pisze z poetycką intensywnością.
Kolejne jego książki w Polsce ukazują się nakładem Wydawnictwa Claroscuro.
🟠
NOWE IMPERIUM?
Rozmowa z SIERGIEJEM MIEDWIEDIEWEM
Sobota, 27 września, 18.00
Czy obrany przez Kreml kurs kolizyjny ze światem zachodnich wartości jest wynikiem rosyjskiej mentalności? Czy to jedynie efekt skutecznej polityki reżimu o imperialnych ambicjach? A może wyraz marzeń, lęków i kompleksów Rosjan?
O tym, jak Putinowi udało się ożywić hasła z przeszłości i co o kryje się za decyzjami – jego i rosyjskiej elity - wyjaśnia Siergiej Miedwiediew, żyjący na emigracji rosyjski historyk i politolog, autor książek „Powrót rosyjskiego Lewiatana” i „Wojna made in Russia”.
SIERGIEJ MIEDWIEDIEW (UR. 1966)
Jest rosyjskim naukowcem i publicystą, specjalizuje się w politologii, historii, socjologii i studiach kulturowych. W ciągu ostatnich trzydziestu lat prowadził badania i wykładał w Niemczech, Włoszech i Finlandii, od 2004 do 2020 roku był również profesorem i dziekanem w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Moskwie. W ostatnich latach pracuje na emigracji, m.in. jako profesor nadzwyczajny na Uniwersytecie Karola w Pradze. Jego głośna książka „Powrót rosyjskiego Lewiatana” (Wydawnictwo Czarne), nominowana była do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Nowa książka autora „Wojna made in Russia” (Wydawnictwo Krytyki Politycznej) to jedno z najbardziej wnikliwych i fascynujących studiów nad rosyjskim państwem i społeczeństwem, które pojawiło się od czasu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę.
Z autorem rozmawia Bartosz Kamiński
Tłumaczy z języka angielskiego Anna Rosiak.
Sobota, 27 września, godz. 18.00
Wstęp wolny
🟠
SZTUKA NA INDEKSIE
Rozmowa z WIKTOREM JEROFIEJEWEM
Niedziela, 28 września, 18.00
Jaki jest los i zadanie artystów oraz pisarzy sprzeciwiających się autorytarnej władzy? Gdzie żyją, o czym piszą współcześni rosyjscy dysydenci. Kto publikuje ich książki, kto je czyta? O tym, komu jest dziś potrzebna literatura sprzeciwu i jakim głosem mówią współcześnie opozycyjni twórcy rosyjscy, a także o światowym bojkocie rosyjskiej kultury, opowiada pisarz i publicysta Wiktor Jerofiejew, który w swoich powieściach bezwzględnie rozlicza się z rosyjską historią i narodową megalomanią, a ostatnio – także z reżimem Putina. W ojczyźnie uznany za skandalistę i prowokatora, od lat żyje, tworzy i publikuje w Niemczech, a w pisarstwie nieustannie zmaga się z mitem „duszy rosyjskiej”.
WIKTOR JEROFIEJEW (UR. 1947)
Pisarz i publicysta. Autor powieści, opowiadań i esejów. Urodził się w rodzinie radzieckiego dyplomaty (a wcześniej tłumacza Stalina), w dzieciństwie mieszkał w Paryżu. Ukończył studia na Uniwersytecie Moskiewskim, jest doktorem nauk humanistycznych. W 1979 r. był jednym z inicjatorów „Metropolu” – wydanej w drugim obiegu antologii tekstów pisarzy zakazanych przez cenzurę. Został wyrzucony ze Związku Literatów i objęty zakazem druku. Jego książki zaczęto wydawać w Rosji dopiero w 1988 r., po dojściu Gorbaczowa do władzy.
Wiele jego tytułów ukazało się w polskim tłumaczeniu, m.in. powieści „Rosyjska piękność”, „Sąd Ostateczny”, „Encyklopedia duszy rosyjskiej”, „Dobry Stalin”, „Akimudy”, „Różowa mysz” oraz zbiory opowiadań „Życie z idiotą”, „Mężczyźni”, „Rosyjska apokalipsa” i „Ciało”.
Zaliczany do wybitnych postmodernistów, w prozie uchodzi za skandalistę i prowokatora. Posługuje się groteską i sarkazmem, a jego przewrotna twórczość jest bezwzględnym rozliczeniem z przeszłością i mitami. W literaturze zmienił romantyczny motyw żywiołowej „rosyjskiej duszy” w gorzki obraz społecznej degeneracji i apatii.
Mieszka w Berlinie. Publikuje w Niemczech, tam ukazała się m.in. powieść „Wielki Gopnik” o dojściu Putina do władzy. Jako publicysta współpracuje z mediami w Europie oraz USA, m.in. z „Gazetą Wyborczą”, „Frankfurter Allgemeine Zeitung” i „New York Times Book Review”.
Z autorem rozmawia Anna Król
Tłumaczy z języka rosyjskiego Józefina Inesa Piątkowska
Niedziela, 28 września, godz. 18.00
Dyskusje z pisarzami zostaną zarejestrowane i w późniejszym czasie opublikowane w formie wideo i jako podcasty.
Na spektakl obowiązują bezpłatne wejściówki.
Na dyskusje wstęp jest wolny.
🟠
Po śmierci Aleksieja Nawalnego w kolonii karnej w 2024 r. wielu zadało pytanie, czy jakakolwiek opozycja wobec Władimira Putina jest jeszcze możliwa i czy ktoś odważy się publicznie sprzeciwiać jego władzy. Opozycja w kraju jest bezlitośnie tłamszona, próby publicznych protestów prowadzą aktywistów do więzień.
Wielu jawnych oponentów Kremla żyje teraz poza Rosją, część opuściła kraj w proteście wobec wojny z Ukrainą. Ich głosy i działalność pozostają stosunkowo mało znane, nie odbijają się szerokim echem także z względu na to, że trwająca wojna spowodowała międzynarodowy bojkot rosyjskiej kultury i sztuki.
Gdzie są, co myślą przeciwnicy Kremla? Czy wyobrażenia Rosji innej niż ta reżimowa, agresywna wobec własnych obywateli i wroga wobec innych państw, znajdują dziś wyraz w literaturze i sztuce? Kto współcześnie ma odwagę i możliwość proponowania alternatywy – politycznej i kulturowej – dla wielkorosyjskich ambicji? Czy opozycjoniści znów rozmawiają szeptem w kuchni, czy tworzą jej wirtualne odpowiedniki? A jeśli te głosy są – kto chce ich słuchać i komu są potrzebne?
Pytanie o możliwość Rosji innej niż Putinowska, jest także pytaniem o to, czego chcą sami Rosjanie. Czy wobec twardego uścisku władzy gdzieś toczą się wolne myśli i rozmowy niekontrolowane, czy gdzieś tlą się marzenia? Całkiem niedawno wydawał się je mobilizować i uosabiać uśmiechnięty, uparcie optymistyczny Nawalny. Ale czy tłumy, które przyciągał na wiece, kiedykolwiek jeszcze się spotkają? O czym milczy ta część Rosjan, rozbitych i odosobnionych, dla których sprzeciw oznacza zagrożenie życia. I czy przeciwnicy Kremla zrezygnowali?
A może diagnoza, wedle której władzę Putina należy oddzielać o rosyjskiego społeczeństwa, jest błędna. Bo wielu Rosjan uwielbia swojego przywódcę. Co to jednak znaczy i czy w rzeczywistości autorytarnej można ufać oficjalnie manifestowanym afektom?
Jak zmierzyć, ale co ważniejsze – wyjaśnić i zrozumieć – popularność rosyjskiego dyktatora i oddanie, jakim się cieszy. Jak istotną rolę w jego pozycji, aurze współczesnego cara, odgrywają niedostatecznie opowiedziana przeszłość i trwale naznaczające doświadczenie totalitaryzmu.
🟠
Organizatorem wydarzeń inspirowanych literaturą autorów opozycyjnych wobec Kremla i przeciwnych wojnie w Ukrainie jest Fundacja „Kultura nie boli”, która od 2012 r. rozwija edukację czytelniczą w Polsce i prezentuje teksty jako kluczowe dla rozwoju myśli w dobie dominacji kultury wizualnej.
Partnerami współfinansującymi wydarzenie są
Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego
oraz
Miasto Stołeczne Warszawa.
Partnerem wydarzenia jest Polski PEN Club.
Dyskusjom towarzyszą PUSTE KRZESŁA, symbolizujące twórców literackich, którzy nie mogą być obecni ze względu na zatrzymanie, prześladowanie, więzienie lub zabicie.
Wydarzenia odbywają się w
centrum literackim
BIG BOOK CAFE MDM
ul. Koszykowa 34/50
Warszawa
Więcej o wydarzeniach u nas:
https://bigbookcafe.pl/repertuar/
You may also like the following events from Big Book Cafe:
- This Sunday, 7th September, 10:00 am, Z KSIĄŻKĄ DOOKOŁA ŚWIATA! Szkoła Szpiegów w Ameryce Północnej I Wydarzenie dla dzieci! in Warsaw, Poland
- Next Monday, 8th September, 06:00 pm, Z MIŁOŚCI DO PARYŻA I Tajemnice miasta marzeń I Premiera książki Anny Kowalskiej w Big Book Cafe MDM in Warsaw, Poland
- Next Tuesday, 9th September, 05:00 pm, DZIESIĘCINA. Prawdziwa historia kleru w dawnej Polsce I Kamil Janicki w Big Book Cafe MDM in Warsaw, Poland
Also check out other
Arts events in Warsaw,
Literary Art events in Warsaw.
|
