Instalacja wizualna VR / performance
Artysta: Sebastian Tomasz Płocharski
Wojna w Ukrainie, trwająca od 2014 roku, już dawno przestała być konfliktem wyłącznie terytorialnym. Toczy się przede wszystkim o nasze umysły i wrażliwość. Po wydarzeniach z 10 września 2025 roku, gdzie 21 rosyjskich dronów spadło na Polskę, wielu ludzi uświadomiło sobie, że żyjemy w rzeczywistości „państwa frontowego” – wschodniej flanki NATO, narażonej na psychiczne, fizyczne i informacyjne reperkusje wojny sąsiada. „Hierofania Frontline” nie jest filmem ani wystawą w klasycznym sensie. To rytuał immersji – doświadczenie, które artysta nazywa „Kapsułą Konwergencji VR”. Zamiast komfortowego dystansu sali kinowej, widz otrzymuje intymny, sensoryczny dziennik – zapisy najbardziej
surowych i bezbronnych sytuacji, nagranych własną kamerą dokumentalisty. To wizualna autopsja doświadczenia, w której kamera staje się zarówno narzędziem zapisu, jak i środkiem
obrony.
Technologia VR, zwykle kojarzona z rozrywką, zostaje tu poddana radykalnej rekonfiguracji etycznej. Płocharski wykorzystuje ją, by widz mógł empatycznie wczuć się nie tylko w rolę dokumentalisty, ale też w sytuację bohaterów – cywilów z frontu. Granica między obserwatorem a świadkiem zanika. Strach, pot, napięcie, a nawet wyobrażenie zapachów zostają przeniesione na odbiorcę, czyniąc z niego współuczestnika. Współodpowiedzialnym. To przykład „haptic media”, sztuki, która dotyka i angażuje ciało w służbie prawdy.
W tym sensie „Hierofania Frontline” jest też kontr krytyką cyfrowej epoki, w której wojenne obrazy stają się anonimowym tłem medialnego szumu. Płocharski przywraca im wagę, intensywność i odpowiedzialność. Projekt dialoguje z tradycją kina diarystycznego, przywołując intymność zapisków Jonasa Mekasa, lecz przenosi ją w obszar zagrożenia egzystencjalnego – tam, gdzie osobisty zapis przestaje być prywatny i staje się wspólnym świadectwem. Instalacja wpisuje się w nurt sztuki relacyjnej Nicolasa Bourriauda. Akt założenia gogli VR staje się tu gestem zaufania, otwarcia i przejęcia odpowiedzialności – symbolicznym transferem między artystą, jego bohaterami a odbiorcą. To nie jest bierna konsumpcja obrazu, lecz intymne spotkanie, które obciąża widza koniecznością odpowiedzi: co teraz zrobię z tym doświadczeniem, które stało się moim udziałem?
„Hierofania Frontline” to wydarzenie jednorazowe i wyjątkowe. Na jeden dzień Sebastian Płocharski połączy Warszawę z linią ognia, ukazując, że wojna nie toczy się „gdzieś tam”, lecz przenika nas wszystkich – nasze języki, nasze emocje, nasze społeczeństwa. Instalacja nie jest więc tylko dokumentacją. Jest symbolicznym hołdem dla odwagi cywilów, dla cichego oporu wobec zapomnienia, a także dla samego aktu empatii jako formy oporu.
Jak pisał Georges Didi-Huberman, obrazy niosą w sobie zarówno ranę, jak i możliwość ocalenia. Sebastuan wykorzystuje VR, by uczynić z rany przestrzeń spotkania – hierofanię, objawienie tego, co w zwyczajnym doświadczeniu pozostaje ukryte. Widz, opuszczając kapsułę, nie wychodzi już taki sam. I właśnie w tej przemianie kryje się największa siła tej pracy.
Sebastian Tomasz Płocharski – artysta wizualny, reżyser dokumentalny, fotograf, korespondent wojenny i aktywista – od dziesięciu lat nieustannie podąża za losem cywilów z linii ognia.
Pracując w Donbasie od 2015 roku, a od 24 lutego 2022 roku stale mieszkając na wschodzie Ukrainy, stał się nie tylko obserwatorem, lecz i świadkiem uczestniczącym – artystą, który dokumentuje rzeczywistość, balansując na granicy własnego przetrwania.
Zapraszamy na performance 7 listopada w godzinach 17:30-20:30 oraz 8 listopada w godzinach 14:30-20:30 do Kinoteky, dolne foyer (przy sali nr 3). Wstęp wolny.
You may also like the following events from Ukraina Festiwal Filmowy:
- Next Monday, 3rd November, 05:00 pm, Wystawa plakatów „10 lat miłości do ukraińskiego kina” in Warsaw
- Next Tuesday, 4th November, 12:00 pm, Panel producencki “Możliwości współpracy i koprodukcji w Europie dla filmowców z Ukrainy" in Warsaw
- Next Tuesday, 4th November, 06:00 pm, Debata: „Prawda ma znaczenie – kino, dane i społeczne emocje wobec wojny w Ukrainie” in Warsaw
